کتاب نگاهی به ساختار و سیر تحولات منظومه شمسی

گمان می‌رود منظومه شمسی حدود ۶ / ۴ میلیارد سال قبل، از ابری غول‌پیکر متشکل از گاز و غبار به نام سحابی خورشیدی شروع به شکل‌گیری کرده باشد. این ابر، حجمی چندین برابر منظومه خورشیدی امروزی داشته و طی میلیون‌ها سال، براثر رمبش، تبدیل به یک صفحه مسطح در حال چرخش شده که فضای مرکزی داغ و متراکمی داشته است. سرانجام قسمت مرکزی صفحه تبدیل به خورشید شده و در این حال سیارات و همه دیگر اشیاء منظومه شمسی از قسمتی از مواد باقیمانده شکل‌گرفته‌اند.

منظومه شمسی متشکل از خورشید، هشت سیاره شناخته‌شده، بیش از ۱۴۰ قمر و اجرام سماوی کوچک بی‌شماری مانند دنباله‌دارها و سیارک‌ها هست. محدوده داخلی آن شامل خورشید و سیارات سنگی - عطارد، ناهید، زمین و مریخ - است. فراتر از آن، حلقه‌ای از سیارک‌ها به نام کمربند اصلی و سیارات گازی غول‌پیکر مشتری، زحل، اورانوس و نپتون قرار دارند. پس‌ازآن محدوده وسیعی است که پلوتو و سایر کوتوله‌های یخی در آن هستند و در انتها هم توده عظیمی از دنباله‌دارها قرار دارند.

سیاره کوتوله جرمی سماوی است که به دور خورشید می‌گردد و تقریباً برای کروی بودن جاذبه و جرم کافی را دارد، اما منطقه اطراف مدار خود را تمیز نمی‌کند و قمر نیست. سیارات کوتوله اخیراً به رسمیت شناخته‌شده‌اند. اولین باری که سیارک شناخته‌شده پلوتو کشف شد، همانند یک سیاره با آن رفتار شد، اما زمانی که اشیاء بزرگ‌تری در کمربند کویپر کشف شدند، منجمان توافق کردند که دسته جدیدی را تشکیل دهند.