موریانه رمانی است از بزرگ علوی که در آن به‌طور موشکافانه به ساختار و عملکرد سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در دوران پهلوی پرداخته می‌شود. این کتاب از زبان یک مأمور عالی‌رتبهٔ ساواک روایت می‌شود که پس از انقلاب اسلامی، در انزوا به بازگویی خاطرات خود مشغول است. راوی داستان، تنها پسر خانواده‌ای است که ناخواسته وارد ساواک می‌شود و در مسیری قرار می‌گیرد که بازگشتی ندارد.
علوی در موریانه با بهره‌گیری از نثری روان و توصیفاتی دقیق، زندگی خصوصی و حرفه‌ای مأموران ساواک را به تصویر می‌کشد. او نشان می‌دهد که چگونه این افراد با سوءاستفاده از ناآگاهی جامعه، به تطمیع و فریب مردم می‌پردازند و در نهایت خود نیز در دام ساختاری که ساخته‌اند، گرفتار می‌شوند. نام موریانه به‌عنوان نمادی از تخریب و فساد درونی انتخاب شده است؛ همان‌گونه که موریانه به‌طور پنهانی چوب را می‌خورد و از درون پوک می‌کند، ساواک نیز پایه‌های نظام شاهنشاهی را از درون متلاشی می‌کند. این رمان در سال‌های پس از انقلاب اسلامی نوشته شده و برای نخستین‌بار در سال ۱۳۶۸ منتشر شد. علوی در این اثر، با دستچین کردن تصاویر و موقعیت‌های مختلف، به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه ساختار حکومتی پهلوی با فساد و بی‌عدالتی، زمینه‌ساز سقوط خود را فراهم می‌کند.
دربارهٔ نویسندهٔ «موریانه»
بزرگ علوی (۱۲۸۲-۱۳۷۵) یکی از نویسندگان برجستهٔ معاصر ایران است که با آثاری همچون «چشم‌هایش»، «گیله‌مرد» و «پنجاه و سه نفر» شناخته می‌شود. او در تهران متولد شد و تحصیلات خود را در آلمان به پایان رساند. علوی از پیشگامان داستان‌نویسی نوین در ایران به‌شمار می‌رود و در آثارش به‌طور ویژه به مسائل اجتماعی و سیاسی می‌پردازد. او در کنار فعالیت‌های ادبی، در حوزهٔ سیاست نیز فعال بود و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به آلمان مهاجرت کرد و تا پایان عمر در آنجا به تدریس و نوشتن ادامه داد.
چرا کتاب «موریانه» را بخوانیم؟
موریانه با ارائهٔ روایتی از درون ساواک، به خواننده این امکان را می‌دهد تا با زوایای پنهان و ناشناختهٔ این سازمان آشنا شود. این کتاب با نگاهی واقع‌گرایانه، به تحلیل علل فروپاشی نظام شاهنشاهی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه فساد و بی‌عدالتی درون‌سازمانی می‌تواند به سقوط یک حکومت منجر شود. خواندن موریانه برای علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران و کسانی که به دنبال درک عمیق‌تری از ساختارهای سیاسی و امنیتی دوران پهلوی هستند، توصیه می‌شود. این رمان با نثری روان و داستانی جذاب، مخاطب را تا پایان با خود همراه می‌کند و تصویری ملموس از فضای آن دوران ارائه می‌دهد. برای خرید کتاب موریانه گاج مارکت همراه شماست.