روسیه در دوران دیکتاتوری نیکلای اول دچار فساد، رشوه خواری، ظلم و بیداد مالکان و اشراف نسبت به توده‌ی مردم بوده است. نویسنده که وضعیت آن دوران را دیده، موشکافانه، با طنزی تلخ همه‌ی این نارسایی‌ها، فسادهای مالی و اخلاقی، به‌ویژه در ارکان و سازمان‌های دولتی را در قالب شخصیتی جاه‌طلب و پول‌دوست به نام چیچیکوف که در ادبیات روس شبیه ابلومف، شهرت خاصی پیدا کرده و بعد هم در چهارچوب ماجرایی مسخره،یعنی خریدن رعیت‌های مرده‌ای که اسمشان از آمار زنده‌ها حذف نشده و از آن‌ها برای گرو گذاشتن در بنگاه رهنی و گرفتن وام، می‌توان استفاده کرد آورده است. چیچیکوف ضمن سفرهایی که می‌کند، با شخصیت‌هایی بر‌می‌خورد که نماینده‌ی طبقه‌های روسیه تزاری و نحوه زندگی، سنت‌ها، بی عدالتی‌ها، روحیه‌هایی گاه مسخره، گاه دردناک و به‌طور خلاصه تصویر بسیار دقیق و تمام‌نمایی است از زندگی مردم روسیه‌ی آن زمان...