کتاب «منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم» اثر سید مرتضی میرهاشمی، پژوهشی جامع در زمینۀ ادبیات غنایی فارسی است که به بررسی و تحلیل منظومههای عاشقانۀ برجسته از دورههای نخستین شعر فارسی تا قرن ششم هجری میپردازد. این اثر با نگاهی دقیق و موشکافانه، سیر تحول و تکامل شعر عاشقانه را در ادبیات فارسی مطالعه میکند و برای علاقهمندان به ادبیات کهن فارسی، منبعی ارزشمند محسوب میشود.
«منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم» در هفت بخش تنظیم شده است که هر یک به یکی از منظومههای عاشقانۀ مهم ادبیات فارسی میپردازد. نویسنده در هر بخش، ضمن ارائۀ چکیدهای از داستان، به تحلیل شخصیتها، ویژگیهای زبانی و ادبی، و نکات برجستۀ هر منظومه میپردازد. این ساختار منسجم به خواننده امکان میدهد تا با سیر تحول ادبیات عاشقانه در دورههای مختلف تاریخی آشنا شود.
در بخش نخست، داستانهای غنایی شاهنامۀ فردوسی مانند «زال و رودابه»، «بیژن و منیژه» و «گشتاسب و کتایون» بررسی میشوند. نویسنده با تحلیل این داستانها، به تبیین نقش عشق در حماسۀ ملی ایران میپردازد و نشان میدهد که چگونه فردوسی توانسته است عشق را با حماسه درآمیزد و داستانهایی ماندگار خلق کند.
بخش دوم به منظومۀ «وامق و عذرا» اختصاص دارد. این داستان که از قدیمیترین منظومههای عاشقانۀ فارسی است، توسط عنصری سروده شده و نویسنده با بررسی آن، به ویژگیهای سبکی و محتوایی این اثر میپردازد. تحلیل ساختار روایت و شیوۀ پردازش شخصیتها از جمله نکات برجستۀ این بخش است.
در بخش سوم، «ورقه و گلشاه» اثر عیوقی مطالعه میشود. این منظومه که بهطور کامل به دست ما رسیده، نمونهای ارزشمند از داستانسرایی عاشقانه در ادبیات فارسی است. نویسنده با تحلیل دقیق این اثر، به بررسی عناصر داستانی، زبان و سبک شاعر میپردازد و جایگاه آن را در تاریخ ادبیات فارسی تبیین میکند.
بخش چهارم به «ویس و رامین» اختصاص دارد؛ منظومهای که فخرالدین اسعد گرگانی سروده و از نظر ساختار و محتوا، یکی از شاهکارهای ادبیات غنایی فارسی بهشمار میرود. نویسنده در این بخش، با بررسی دقیق داستان و تحلیل شخصیتها، به تبیین ویژگیهای منحصربهفرد این اثر میپردازد و درمورد تأثیر آن بر شاعران بعدی بحث میکند.
در بخش پنجم، «خسرو و شیرین» نظامی گنجوی بررسی میشود. این منظومه که از معروفترین داستانهای عاشقانۀ ادبیات فارسی است، با نگاهی نو و تحلیلی مطالعه شده و نویسنده به بررسی ساختار روایت، شخصیتپردازی و ویژگیهای زبانی آن میپردازد.
بخش ششم به «لیلی و مجنون» اختصاص دارد؛ داستانی که عشق اسطورهای لیلی و مجنون را روایت میکند. نویسنده در این بخش، با تحلیل این منظومه، به بررسی مفاهیم عشق عرفانی و زمینی در ادبیات فارسی میپردازد و تأثیر این داستان بر فرهنگ و هنر ایران را بررسی میکند.
در نهایت، بخش هفتم به «هفتپیکر» نظامی گنجوی میپردازد. این منظومه که شامل داستانهای فرعی متعددی است، با نگاهی تحلیلی بررسی شده و نویسنده به تبیین ساختار پیچیدۀ روایت و مفاهیم عمیق آن میپردازد.
دربارۀ نویسندۀ «منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم»
سید مرتضی میرهاشمی پژوهشگر و نویسندۀ برجستۀ حوزۀ ادبیات فارسی است. او با تمرکز بر ادبیات کهن و بهویژه منظومههای عاشقانه، آثار ارزشمندی را به جامعۀ ادبی ارائه کرده است. تخصص و دقت نظر وی در تحلیل متون کهن، از او چهرهای شناختهشده در میان پژوهشگران ادبیات فارسی ساخته است. «منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم» یکی از مهمترین آثار اوست که با پژوهشی دقیق و جامع، به بررسی سیر تحول ادبیات عاشقانه در ایران میپردازد.
چرا کتاب «منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم» را بخوانیم؟
این کتاب برای علاقهمندان به ادبیات فارسی، پژوهشگران و دانشجویان حوزۀ ادبیات، منبعی ارزشمند و کاربردی است. با مطالعۀ این اثر، میتوان به درک عمیقتری از سیر تحول ادبیات عاشقانه در ایران دست یافت و با ویژگیهای سبکی و محتوایی هر دوره آشنا شد. همچنین، تحلیلهای دقیق نویسنده دربارۀ هر منظومه، به خواننده کمک میکند تا با نگاهی نو به این آثار بنگرد و از زوایای مختلف به بررسی آنها بپردازد.
برای خرید کتاب «منظومههای کهن عاشقانه: از آغاز تا قرن ششم» سایت گاج مارکت را از دست ندهید.