کتاب سقوط اصفهان به روایت کروسینسکی

سقوط اصفهان و فروپاشی شاهنشاهی پرشکوه صفویان یکی از بزرگ ترین دگرگونی های سده های متأخر تاریخ ایران بود و بسیاری از پژوهندگان، به درستی، یورش افغانان را با حمله اعراب و یورش مغولان مقایسه کرده اند. جای شگفتی است که در نوشته های تاریخی ایران درباره علل و زمینه های این شکست و پی آمدهای اسفناک آن برای تاریخ و مردم این کشور مطلب جدی و مهمی نیامده است؛ در این مورد نیز تنها اشاره های با معنا به آن حوادث را مدیون گزارش های انگشت شمار بیگانگانی هستیم که در زمان یورش افغانان و محاصره اصفهان در ایران به سر می بردند و دیده ها و شنیده های خود را به تفصیل نوشته اند. کتاب تاریخ واپسین انقلاب ایران تاریخ یورش افغانان است که یکی از راهبان فرقه يسوعیان فرانسوی به نام آنتوان دو سو بر پایه گزارش پدر یوداش تادئوش کروسینسکی از مبلغان همان فرقه در اصفهان فراهم آورده است. کروسینسکی از هیجده سال پیش از يورش افغانان در اصفهان به سر می برد و یکی از روحانیان سرشناس مسیحی در این شهر و بویژه در میان کارگزاران دولتی ایران بود. دو سال پیش از يورش افغانان، در سال ۱۷۲۰، اسقف اصفهان که از پاپ و پادشاه فرانسه مأموریت یافته بود تا با پادشاه ایران وارد مذاکره شود، از سرپرست صومعه يسوعیان اصفهان خواست او را در مذاکرات همراهی کند.

متن بالا قسمتی از کتاب سقوط اصفهان به روایت کروسینسکی است که توسط سیدجواد طباطبایی در 92 صفحه نوشته شده است.