«خلاصه تاریخ شعرا و نثرنویسان ایران» تألیف فرشاد ابریشمی (-۱۳۵۲)، مجموعه‌ای است که چکیده‌ای از سرگذشت ادیبان ایرانی را همراه با معرفی سبک و آثارشان، از قرن دوم هجری تا عصر حاضر دربردارد: نظامی گنجوی حکیم نظام الدین ابو محمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید بن نظامی گنجوی در حدود سال ۵۳۵ هجری بنا به نوشته بعضی در شهر گنجه متولد ولی در کتاب هرمان اته مولد وی را شهر قم نوشته اند، وی سالهای عمر خود را در گنجه گذراند (گنجه، واقع در ولایت اران است) پس از تحصیل دانش به شاعری پرداخت نظامی مدایه خود را در گنجه می سرود و به خدمت اتابکان آذربایجان و ابو المظفر اخستان می فرستاد. نظامی سنی در سخت پایبند عقاید مذهبی خویش بود، وی با تنها شاعر معاصر خود خاقانی رابطه داشت و پس از مرگ خاقانی به سختی ناراحت شد. نظامی در کودکی از داشتن پدر محروم گردید و این واقعه وی را به جانب ریاضت و تعصب خشک مذهبی کشانید ولی چندی نگذشت، ذوق شاعری در وی بیدار شد و او را ازاین حالت به مرور خارج نمود، اولین طلیعه این ذوق مثنوی مخزن السرار است که آن را در حدود ۵۷۴ یا ۵۷۵ هجری به پایان رسانید و پس از دو سال منظومه خسرو و شیرین و پس از آن منظومه لیلی و مجنون را به نظم در آورد، چهارمین شاهکار نظامی هفت پیکر است که آن را قصه بهرام گور نیز گویند از این چهار منظومه گذشته اسکندر نامه است. مجموعاً پنج مجموعه نظامی را خمسه گویند. نظامی بین سالهای ۹۷ تا ۶۱۴ زندگی را بدرود گفت. و وی را در گنجه دفن نمودند. دیوان او شامل قصائد، غزلیات و قطعه است.